بررسی تطبیقی نشانه های تصویری نقاشی بیزانس و صفوی

دین یکی از عوامل تأثیرگذار در همه ابعاد زندگی بشر از جمله هنر می باشد و می تواند بدین وسیله عامل ارتباط فکری، فرهنگی و هنری بین سرزمین هایی باشد که هرچند از بُعد مسافت از یکدیگر دور هستند، اما بی اشتراک با یکدیگر نبوده اند. هنر برای هنرمند می تواند وسیله ای جهت خدمت به دین قرار بگیرد، لذا در این پژوهش تلاش شده تا دو تمدن بیزانس و صفوی از منظر آثار تجسمی شان با توجه به نزدیکی باورها و اعتقادات دینی شان، که موجبات تشابهاتی در آثار شمایل نگاری بیزانس و نگارگری صفوی را فراهم آورده، در ورطه ی قیاس با یکدیگر قرار دهد؛ این دو تمدن هرچند از بُعد زمانی و مکانی با یکدیگر نزدیکی ندارند، اما تاحدی محتوای فکری و فرهنگی آنان در بکارگیری عناصر و نشانه های هنری شان با یکدیگر، اشتراکات و تفاوت هایی را ایجاد کرده است. شمایل نگاری و نگارگری این دو تمدن بی تأثیر بریکدیگر نبوده اند، هرچند مرزهای این تأثیرگذاری ها واضح نیست، اما تشابه در برخی نشانه ها و ویژگی های زیبایی شناختی آثار، از این امر حکایت می کند. در این بررسی ضمن تأکید بر بستر تاریخی و فرهنگی خاصی که هنر شمایل نگاری بیزانسی و نگارگری صفوی در آن شکل گرفته و به اوج رسیده مورد بررسی قرار داده شده است و با تأکید بردرخشان ترین ادوار این دو تمدن، نمونه ها و نشانه های شکل گرفته در آثارشان را از منظر زیباشناختی و محتوایی مورد مطالعه و تطبیق بایکدیگر قرار داده، تا شاید بخشی از مرزهای بی انتهای هنر و ارتباط آن با دین را در جامعه هنری آشکار نماید. کلید واژگان: نگارگری صفوی _ نقاشی بیزانس _ نماد و نشانه های تصویری_هنر دینی.